Shaktismo

An Shaktismo (Sanskrito: शाक्त, IAST: Śākta, lit. 'doktrina nin enerhiya, poder, an daing sagkod na diyosa') saro sa nagkapirang mayor na denominasyong Hindu, kun saen sa metapisikal na realidad kinokonsiderar na metaphorical an sarong babayi asin Shakti (Mahadevi) iyo an itinuturing na supremong pamayong diyos.

Kaiba diyan an dakol na diosa, na gabos ibinibilang na aspekto kan iyo man sanang supremong diosa.^[1][3] An Shaktismo may manlainlain na mga sub-tradisyon, poon sa mga nakasentro sa kadaklan na pagsamba sa Durga, maugayon na Parvati sa maringis na Kali.^[4][5]

An mga teksto na Sruti asin Smriti sa Hinduismo sarong mahalagang makasaysayan na estruktura kan tradisyon na Shaktismo. Dugang pa, pigsasamba kaini an mga tekstong Devi Mahatmya, an Devi-Bhagavata Purana, Kalika Purana asin Shakta Upanishads arog kan Devi Upanishad.^[6]

An Devi Mahatmya partikularmente, pinagkokonsiderar sa Shaktismo na importanteng marhay arog kan Bhagavad Gita.

An Shaktismo midbid sa manlainlain na sub-traditions nin tantra, siring man sa sarong galaksia nin mga diyosa na may kanyang sistema.^[7] Kompwesto ini kan Vidyapirita asin Kulamārga. An pantheon nin mga diosa sa Shaktismo nagtalubo pakatapos na magluya an Budhismo sa India, kun saen an Hindu asin Budistang mga diosa pinagsaro tanganing magin an Mahavidya, sarong listahan nin sampulong diosa. Kaiba sa pinakakomun na aspekto kan Devi na yaon sa Shaktismo iyo an Durga, Kali, Saraswati, Lakshmi, Parvati asin Tripurasundari.^[3] An diyos-diyosan na tradisyon popular na gayo sa Norte-subangan na Indya partikularmente sa West Bengal, Odisha, Biharkhand, Tripura asin Assam, na ipigseselebrar kaini an mga kapiyestahan arog kan Durga puja, na popular sa West Bengal asin Odisha.^[4]

Idinodoon man kan Shaktismo na an makosog na pagkamoot sa dios mas mahalaga kisa sa simpleng pagkuyog, sa siring ipinaheheling an impluwensia kan ideyang Vaishnava kun saen an malaad na relasyon sa pag-oltanan ni Radha asin Krishna iyo man an ideyal relasyon. An mas haloy nang mga ideyang ini nakaimpluwensia pa man giraray sa modernong Shaktismo. Sa Shaktismo, an diyos pinagkokonsiderar bilang an Shakti/Enerhiya ni Vishnu asin Shiva, asin sinasamba nin prominente sa kadakul na mga templo asin kapiyestahan kan Hindu.

1. ↑ ^{1.0 1.1} Klostermaier, Klaus K. (2010). Survey of Hinduism, A: Third Edition. State University of New York Press. pp. 30, 114–116, 233–245. ISBN 978-0-7914-8011-3. 
2. ↑ Flood, Gavin D. (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press, pp. 174–176, ISBN 978-0-521-43878-0 
3. ↑ ^{3.0 3.1} J. Gordon Melton; Baumann, Martin (2010). Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices, 2nd Edition. ABC-CLIO. pp. 2600–2602. ISBN 978-1-59884-204-3. 
4. ↑ ^{4.0 4.1} "Shaktism", Encyclopædia Britannica (2015).
5. ↑ Yudit Kornberg Greenberg (2008). Encyclopedia of Love in World Religions. ABC-CLIO. pp. 254–256. ISBN 978-1-85109-980-1. 
6. ↑ Jones, Constance; Ryan, James (2014). Encyclopedia of Hinduism. Infobase Publishing. p. 399. ISBN 978-0816054589. 
7. ↑ Katherine Anne Harper; Brown, Robert L. (2012). The Roots of Tantra. State University of New York Press. pp. 48, 117, 40–53. ISBN 978-0-7914-8890-4.